Vraagstelling

Op de geriatrie liggen geregeld patiënten langer dan nodig en wenselijk. Dit heeft negatieve effecten op de patiënten maar ook nadelige gevolgen voor de doorstroom in het ziekenhuis en het aantal ‘verkeerde bedden’. Hoe kunnen we de ligduur verkorten en daarmee de doorstroom van patiënten verbeteren?

Aanpak van Spaarne Labs

Spaarne Labs kwam in aanraking met Healthinnovaitors, een organisatie die slimme studenten uit allerlei verschillende studies met elkaar laat nadenken over hoe AI kan helpen bij vraagstukken uit de zorg. We hebben ze gevraagd zich te buigen over ligduurverkorting op onze geriatrie.

Geleerde lessen

​De geleerde lessen zijn van waarde voor hele ziekenhuis. Zie het artikel hieronder.

‘De uitdaging is breder dan de afdeling geriatrie’

‘Hoe kunnen we de ligduur op de afdeling geriatrie verkorten?’ Met die vraag ging afgelopen zomer een team van de start-up HealthInnovaitors  aan de slag. Het team, bestaande uit jonge medische professionals en aankomende data-scientists,  bracht het opname- en ontslagproces op de afdeling in kaart en analyseerde gegevens over de ligduur, om op basis daarvan mogelijke oplossingen te formuleren. Het initiatief voor dit experiment werd genomen door Spaarne Labs. In januari werd het afgerond. Met afdelingshoofd Linda Hienkens en teamleider Marloes Romeijn blikt Spaarne Labs terug, maar ook vooruit.

Inzicht uit de data

“Waar we vooral veel aan hebben gehad, is de presentatie en analyse van de data,” vertelt Marloes. “Het verraste mij bijvoorbeeld dat er toch een relatief groot percentage patiënten na opname weer terug naar huis gaat. Voor mijn gevoel waren dat er veel minder. En juist in die overgang naar huis zien we stagnaties optreden. Voordat iemand bij ons belandt is er thuis vaak al heel wat gepasseerd. Niet alleen medisch, maar juist ook op het vlak van sociale problematiek.  Maar op dat gebied hebben we als ziekenhuis te weinig te bieden. Terwijl familie het ziekenhuis juist ziet als een reddingsboei: eindelijk gebeurt er iets. Daar ligt een grote  uitdaging.”

Vraagstuk niet afdelingsgebonden

Mede naar aanleiding van het experiment heeft Marloes op de afdeling twee regieverpleegkundigen gevraagd om te onderzoeken hoe het ontslag en de nazorg van patiënten die naar huis gaan verbeterd kan worden. 

Dat is niet alleen van waarde voor de afdeling geriatrie. Afdelingshoofd Linda Hienkens: “We krijgen te maken met een steeds oudere patiëntenpopulatie. Niet alleen hier op onze afdeling, maar door het hele ziekenhuis heen. De uitdagingen de we nu hier hebben, hebben we nu al in het hele ziekenhuis, en wordt alleen maar groter. Dus als het ons lukt om het hier op de afdeling beter te doen, heeft het hele huis daar iets aan.”

Breder kijken

De oplossingen moeten niet alleen gezocht worden in samenwerking met zorgpartijen, zoals het verpleeghuis, het revalidatiecentrum, de thuiszorg of het hospice. “We moeten breder kijken,” meent Linda, “bijvoorbeeld naar vrijwilligersorganisaties, buurtnetwerken of welzijnsorganisaties.”  Linda vermoedt dat die in het ziekenhuis niet altijd goed in beeld zijn en dus ook niet worden overwogen als een patiënt met ontslag kan. Hetzelfde geldt voor de ondersteuning van mantelzorgers: daar valt ook nog veel te winnen. 

Palliatieve zorg prioriteit

Het percentage patiënten dat op de afdeling komt te overlijden is ook hoger dan gedacht, zo bleek uit de data. Patiënten die naar een hospice willen, kunnen daar lang niet altijd terecht. Ofwel heeft het hospice geen plaats, ofwel de levensverwachting van de patiënt is nog net te lang om voor een plek in het hospice in aanmerking te komen. “Dat heeft ons ertoe gebracht om het onderwerp palliatieve zorg hoog op de agenda te plaatsen,” vertelt Marloes. Ook op dit thema zien Linda en Marloes aanknopingspunten om op te trekken met organisaties buiten het ziekenhuis. 

Advanced Care Planning

Welbeschouwd zijn vrijwel alle genoemde uitdagingen te vatten onder de noemer Advanced Care Planning, ofwel proactieve zorgplanning. Linda ziet in het ziekenhuis een toenemende belangstelling voor dit onderwerp, maar er valt nog veel winst te behalen. Linda: “Praten over behandelwensen in de laatste levensfase is nog geen gemeengoed. We zouden professionals (zowel artsen als verpleegkundigen) daar meer bij kunnen ondersteunen. Want niet voor iedereen is het even vanzelfsprekend om het daarover te hebben.”

Ei van Columbus

Terug naar de oorspronkelijke vraagstelling van het experiment: ‘Hoe kunnen we de ligduur op de afdeling geriatrie verkorten?’ Op die vraag is geen eenduidig antwoord gekomen. En misschien bestaat HET antwoord ook wel niet. “Daarvoor zijn de verschillen tussen onze patiënten te groot. Wat de beste oplossing is voor een patiënt blijft individueel maatwerk,” stelt Marloes. Linda: “Dit experiment, en met name het inzicht uit de data, heeft wel geholpen om onze blik te verruimen. We zijn ons er nog meer van bewust dat hier een maatschappelijk vraagstuk achter ligt, waar we met elkaar een antwoord op moeten vinden. Zowel binnen, als buiten het ziekenhuis.”